Haççe Hoca : 1940'lı Yıllarda Yoncalık Mahallesinde mahalle çocuklarına Evinde Kuran öğretip İlmihal bilgileri veren Kadın Hoca.
Uzun yıllar faaliyet gösterdi, siyasi polis sık sık suçüstü yaparak onu, okuttuğu çocukları ile Tebriz Kapısı Karakolu'na götürmesi şehirde ünlendirdi. Ders verdiği talebelerin birkaç nesil teşkil edecek kadar çok olması şifahi kültürde onun hatırasının canlı kalmasını sağladı. ..Haççe Hoca Rahmat-i Rahmana gideli çok olduğu gibi ondan okuyan nesiller de yavaş yavaş hayat sahnesinden çekiliyor. Bir başka deyişle sözlü anlatım kaynakları azalıyor. Onu yazmak gerek.
Hatçe Hoca (Hatice Hoca) eşi çocukları ile sıcak bir yuvaya sahip olmasının yanında, bir muallim olarak arasında yaşadığı mahalle çocuklarına hizmet etmeyi de hayatının bir misyonu haline getirmişti. Bu işi mahalle mekteplerinin ananevi usulleri ile yapıyordu. Mektebin çarkını döndürmek için gerekli katkıları talebelerin velileri Cumalık Hasır Parası,Hasır Parası, Maşrapa Parası şeklinde karşılıyordu. Bu paralar çocuk harçlığı seviyesinde olurdu.
Mektep kuşluk vaktinde başlar, ikindi ezanıyla dağılırdı. Cuma Akşamları İlmihal bilgileri verilirdi.
Mahallenin kızları bir grup erkekleri bir grup otururdu. Geleneksel Falaka Hatçe hocanın da mektebinde cariydi. Yaramazlık yapan çocuklara ender de olsa uygulanırdı. Ayakkabı ve çoraplar çıkarılır falaka ipi ile değneği arasına sıkıştırılır, iki telebe iki uçtan tutarak falakayı kaldırır, üçüncü çocuk ise çıplak ayağa birkaç sopa vurulurdu. Bu muameleye “Falakaya yatırmak” tabir edilirdi. Eğer kız çocuklar falaka cezası almışsa onların elleri falakaya yatırılırdı.
Hatçe Hoca'nın telebelerine ders verdiği oda, tepe penceresi olan bir mekandı. Siyasi Polis o zaman geçerli olan kanunlar muvacehesinde çok sıkı bir şekilde bu illegal mahalle mekteplerini takip ediyordu. Hatçe Hoca'nın , evinin Tepe penceresinden siyasi polisin içeride faaliyet olup olmadığını anlaması için tarassut yapmasını engellemek için bu ışıklığı zaman zaman kapatıp lamba yakarak derslerini verdiği söylenirdi.
Bu tedbirlere rağman talebeleri ile birlikte çok sık Tebriz Kapısı Karakolu'nun konuğu olurdu. Bu olaylardan şehir haberdar olur, emsali mektepler için de yapılan benzeri takipler şehrin öfkesini kabartırdı.
Hatçe Hoca'nın hangi tarihte mektebini kapattığını ve hangi yıl vefat ettiği mechuldür. Mustafa Çetin Baydar
.

Haççe Hoca'yı Kim Hatırlayacak?

Mustafa Çetin Baydar

Söz uçar yazı kalır..Haççe Hoca Rahmat-i Rahmana gideli çok olduğu gibi ondan okuyan nesiller de yavaş yavaş hayat sahnesinden çekiliyor. Bir başka deyişle sözlü anlatım kaynakları azalıyor. Onu yazmak gerek.
Hatçe Hoca (Hatice Hoca) eşi çocukları ile sıcak bir yuvaya sahip olmasının yanında, bir muallim olarak arasında yaşadığı mahalle çocuklarına hizmet etmeyi de hayatının bir misyonu haline getirmişti. Bu işi mahalle mekteplerinin ananevi usulleri ile yapıyordu. Mektebin çarkını döndürmek için gerekli katkıları talebelerin velileri <bknz>Cumalık</bknz>, <bknz>Hasır Parası</bknz>,Hasır Parası, <bknz>Maşrapa Parası </bknz>şeklinde karşılıyordu. Bu paralar çocuk harçlığı seviyesinde olurdu.
Mektep kuşluk vaktinde başlar, ikindi ezanıyla dağılırdı. Cuma Akşamları İlmihal bilgileri verilirdi.
Mahallenin kızları bir grup erkekleri bir grup otururdu. Geleneksel Falaka Hattçe hocanın da mektebinde cariydi. Yaramazlık yapan çocuklara ender de olsa uygulanırdı. Ayakkabı ve çoraplar çıkarılır falaka ipi ile değneği arasına sıkıştırılır, iki telebu iki uçtan tutarak falakayı kaldırır, üçüncü çocuk ise çıplak ayağa birkaç sopa vurulurdu. Bu muameleye “Falakaya yatırmak” tabir edilirdi. Eğer kız çocuklar falaka cezası almışsa onların elleri falakaya yatırılırdı.
Hatçe Hoca'nın telebelerine ders verdiği oda, tepe penceresi olan bir mekandı. Siyasi Polis o zaman geçerli olan kanunlar muvacehesinde çok sıkı bir şekilde bu illegal mahalle mekteplerini takip ediyordu. Hatçe Hoca'nın , evinin Tepe penceresinden siyasi polisin içeride faaliyet olup olmadığını anlaması için tarassut yapmasını engellemek için bu ışıklığı zaman zaman kapatıp lamba yakarak derslerini verdiği söylenirdi.
Bu tedbirlere rağman talebeleri ile birlikte çok sık Tebriz Kapısı Karakolu'nun konuğu olurdu. Bu olaylardan şehir haberdar olur, emsali mektepler için de yapılan benzeri takipler şehrin öfkesini kabartırdı.
Hatçe Hoca'nın hangi tarihte mektebini kapattığını ve hangi yıl vefat ettiğini tesbit edemedim.
Ama bugün yaşı elli'nin üstünde olanlara soracak olursanız Heççe Hoca hakkında kırık dökük de olsa birkaç söz söyleyecektir.
Heççe hocayı ve daha nice mahalle muallimleri var ki onları yazmak lazım.Zira söz uçar yazı kalır.

1940'lı Yıllarda Yoncalık Mahallesinde mahalle çocuklarına Evinde Kuran öğretip İlmihal bilgileri veren Kadın Hoca.
Uzun yıllar faaliyet gösterdi, siyasi polis sık sık suçüstü yaparak onu, okuttuğu çocukları ile <bknz>Tebriz Kapısı Karakolu</bknz>''na götürmesi şehirde tanınmasını sağladı. Ders verdiği talebelerin birkaç nesil teşkil edecek kadar çok olması şifahi kültürde onun hatırasının canlı kalmasını sağladı.